جراحی دندان عقل

جراحی دندان عقل (wisdom tooth) یک عبارت آشنا در جستجوهای شماست. به این دلیل که درآمدن دندان عقل و درد ناشی از آن همیشه یک مسئله برای اکثر افراد بوده است. البته همیشه به این سادگی نیست که فقط این دندان بخواهد مزاحمت ایجاد کند و آن را بکشیم. گاهی دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته می‌روید و درد و خرابی دندان‌ها را بدون نشان دادن خودش تحمیل می‌کند. گاهی دقیقا دندان عقل روی عصب می‌روید که این موضوع کار جراحی و درمان آن را کمی حساس‌تر می‌کند. به هر حال این موضوع بسیار شایع و مهم است و سعی داریم در این مقاله به سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم.

دندان عقل چیست؟

دندان عقل ارثیه‌ای است که از هزاران سال قبل با ما همراه است. انسان‌های پیشین اسکلت و جمجمه بزرگتری داشتند. جمجمه‌های بدست آمده نشان داده بشر اولیه سه دندان آسیای بزرگ داشته است. از هر سه دندان برای جویدن غذاهای خام و سفتی که در آن دوران می‌خورده، استفاده می‌کرده است. به مرور زمان این انسان خردمند است که می‌آموزد غذا را بپزد و در نتیجه رژیم غذایی نرم‌تر شده و رفته رفته نیاز به آرواره‌های قوی‌تر و دندان‌های بیشتر از بین می‌رود. به همین دلیل فک انسان نیز همانند برخی دیگر از استخوان‌ها، کوچک‌تر شد. بنابراین آخرین دندان آسیای بزرگ به تدریج دیگر فضایی برای رویش ندارد. در نتیجه شیوع نهفتگی در این دندان افزایش می‌یابد. نهفتگی و رویش دندان عقل روی عصب شایع‌تر است. در واقع سومین آسیای بزرگ فک در حال حذف شدن از ژنتیک انسان است.

علائم درآمدن دندان عقل

دندان عقل در پشت دندان‌ها هم در فک پایین و هم فک بالا رشد می‌کند. همچنین اغلب کج و ناهماهنگ رشد می‌کنند. اکثر مواقع این رویش با درد همراه است و به تدریج افزایش می‌یابد. به مرور که این دندان رشد می‌کند، معمولا روی اعصاب و استخوان فشار وارد می‌شود و دندان‌های اطراف آن دچار آسیب و فشردگی می‌شوند. غیر از درد، تورم هم در اطراف آن ممکن است اتفاق بیفتد و برجستگی آن بر صورت قابل مشاهده است. چون رشد این دندان از سطح لثه اتفاق می‌افتد، ممکن است باکتری‌ها از طریق بافت باز، باعث عفونت شوند.
حتما پس از اینکه متوجه شدید که دندان عقل شما در حال رویش است، حتی اگر درد ندارید به پزشک مراجعه نمایید. به این دلیل که طی معاینه مشخص شود این دندان در حال آسیب زدن به سایر دندان‌ها است یا خیر.
اگر دندان عقل به حدی رشد کرده که ریشه عمیق دارد و یا روی عصب قرار دارد، باید جراحی آن توسط جراح فک و صورت انجام گیرد.

جراحی دندان عقل روی عصب

حس فک پایین، لب پایین، چانه و دندان‌های فک پایین، توسط عصب فک پایینی (Inferior alveolar nerve) است. این عصب در داخل کانال استخوانی در فک پایین قرار دارد و از قسمت عقب فک به سمت جلو می آید.
حال اگر دندان شما روی عصب روییده باشد با چه چالش‌هایی روبرو هستید؟ در این بخش به سوالات شما در این رابطه پاسخ می‌هیم:

رویش دندان عقل روی عصب یعنی چی؟

دندان عقل روی عصب یعنی ریشه‌های این دندان به کانال استخوانی عصب نزدیک است. حتی ممکن است ریشه‌ی دندان عقل متصل به عصب باشد. همچنین در مواقعی از میان ریشه‌های دندان، عصب عبور می‌کند. در صورتی که ریشه‌ی دندان عقل دور اعصاب پیچیده باشد، کشیدن کامل و جراحی دندان عقل روی عصب اگر با دقت انجام نشود، باعث آسیب به اعصاب و درنتیجه بی‌حس شدن لب‌ها، چانه و گردن می‌شود. این بی حسی ممکن است بصورت موقتی یا دائم باشد.

در اکثر مواقع این دندان باید کشیده شود. ما به طور طبیعی چهار دندان عقل داریم. اما در بعضی از افراد همه‌ی این چهار دندان رشد نمی‌کنند. در برخی نیز دندان‌های عقل انتهای بقیه‌ی دندان‌ها گیر افتاده‌اند و هرگز در نمی‌آیند. ممکن است مشکلاتی نیز ایجاد کنند.

جراحی دندان عقل نهفته

برخی افراد دندان عقل نهفته دارند، یعنی این دندان‌ داخل لثه به صورت نهفته رشد کرده و باقی می‌مانند. اکثر اوقات نیاز به جراحی دارند. در مواقعی نیز این دندان خیلی سریع خراب شده و عفونت پیدا می‌کند که باید سریع کشیده شود.

کشیدن آن به دلایلی که ذکر کردیم گاهی می‌تواند پیچیده باشد. کشیدن و جراحی این دندان ممکن است با خونریزی شدید، عفونت، و آسیب به دیگر دندان‌ها همراه باشد. این عوارض البته همیشگی نیست اما ممکن است اتفاق بیفتد.

جراحی دندان عقل نهفته بسته به نظر جراح ممکن است به کمک بی حسی موضعی یا بیهوشی انجام گیرد. البته دندان عقل نهفته نیز ممکن است روی عصب بروید. این مشکل بیشتر در مورد دندان‌های فک پایین ممکن است ایجاد شود. چون بسیار به عصب‌هایی که آرواره را کنترل می‌کند نزدیک هستند.

عوارض جراحی دندان عقل نهفته روی عصب

ممکن است ریشه‌ی دندان عقل کاملاً نزدیک به عصب یا حتی در تماس با آن باشد. در صورت خارج نکردن دقیق دندان، ممکن است عصب آسیب ببیند یا کنده شود. به همین دلیل جراح باید قبل از جراحی این موضوع را کاملا بررسی کرده و در جراحی نیز بسیار دقت عمل داشته باشد. پس باید بسیار دقت کرد که عصب آسیب نبیند.

دندان عقل یا دندان مولار سوم معمولاً آخرین دندانی است که هر زمانی بعد از ۱۶ سالگی ممکن است دربیاید. در اکثر اوقات این دندان فضای کافی ندارد و به همین دلیل معمولاً برای رشد با مشکل مواجه است. دراین شرایط دندان‌ نهفته می‌ماند. در این حالت دندان‌های عقل یا به استخوان فک، و یا به دندان‌های نزدیک خود فشار می‌آورند. این مشکلات می‌تواند بارها و به طور مکرر منجر به ایجاد عفونت لثه و درنتیجه درد و تورم گردد.

دندان عقل نهفته خیلی رایج است و می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. وقتی دندان نهفته باشد می‌تواند جایی مناسب برای خرده‌های غذا، رشد باکتری، ذرات غذایی و پلاک در بافت‌های نرم اطرافش باشد که باعث ایجاد تورم، حساسیت لثه، پوسیدگی و بوی بد دهان شود.

از آن‌جا که دندان عقل نهفته می‌تواند به دیگر دندان‌ها آسیب بزند یا باعث ایجاد درد و عفونت شود، دندانپزشکان و جراحان دهان معمولاً این دندان را خارج می‌کنند.

مشکل باز نشدن دهان و درد بعد از جراحی دندان عقل

موارد زیادی می‌تواند منجر به ایجاد این مشکل شود. ممکن است لیگامنت محل اتصال فک‌ها به یکدیگر در اثر جویدن آدامس ضعیف شده باشد. بعلاوه سایش دندان‌ها و پوسیدگی آن‌ها نیز می‌تواند باعث این مشکل شود. در مفصل فک، یک دیسک به نام کاندیل وجود دارد که در صورتی که ضعیف شده باشد می تواند منجر به مشکل باز کردن دهان بعد از جراحی دندان عقل برای مدت مشخصی شود.

آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟

پاسخ این است که بله! شما دیر یا زود باید دندان های عقل نهفته، نیمه نهفته و رشد کرده خود را بکشید. زیرا در صورت بقا، می توانند به دندان های مجاور نیز آسیب رسانده و موجب پوسیدگی آن ها شوند.

مراقبت های بعد از جراحی دندان عقل

ممکن است ایجاد تورم کند.

بعد از جراحی خطر بروز حفره‌ی خشک و عفونت بعد از عمل به شدت کاهش می‌یابد.

دندانپزشک ممکن است برای قبل و بعد از عمل شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند و دستورالعمل‌هایی برای مراقبت‌های بعد از عمل بدهد.

با این که دهانتان حساس شده اما باید مسواک بزنید. دو مرتبه در روز با یک مسواک نرم مسواک بزنید که باعث بهبود زخم جراحی می‌شود. این مسواک‌ها انحنا و موهای نرمی دارند که برای تمیز کردن خط لثه و دندان‌ها مناسب است.

حتماً بعد از عمل به طور منظم چکاپ‌های خود را انجام دهید و در صورتی که هرگونه ناراحتی غیر معمول دارید با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

هیچ کس دوست ندارد بخش‌هایی از بدنش دچار بی‌حسی شود، چه به صورت دائم یا موقت. پس در صورتی که دندانپزشک بحث کشیدن دندان عقل را مطرح کرد، از او بپرسید که آیا کاندیدای مناسبی برای کرونکتومی هستید یا نه.

سوالات متداول جراحی دندان عقل