یکی از مشکلات فکی که برخی بیماران با آن مواجه هستند کج بودن یا انحراف فک بالا یا پایین (بیشتر فک پایین) است که برای درمان آن اقدام به جراحی انحراف فک می کنند.
انحراف فک پایین یا Mandibular Deviation یک ناهنجاری اسکلتی است که فردی که دچار این مشکل است، فک پایین او به سمت راست یا چپ انحراف دارد. در این ناهنجاری خط مرکزی لب بالا یا دندان ها midline discrepancy با لب پایین هماهنگ نیست.
آنچه در این مقاله میخوانید
دلایل انحراف فک
انحراف فک پایین می تواند به دلایل خارجی یا مادرزادی باشد. منظور از دلایل خارجی شکستگی در دوران کودکی و جوش خوردگی نامناسب است که منجر به انحراف فک شده است. در برخی مواقع این شکستگی ممکن است خود به خود ترمیم شود. اما در موارد شدید می‌تواند باعث منحرف شدن فک شود.
تنبلی عضلات یک طرف صورت نیز یکی دیگر از دلایل انحراف فک است. از دیگر عوامل انحراف، تداخل دندانی واقدام دیرهنگام جهت درمان کراس بایت خلفی را می‌توان نام برد. از جمله دلایل مادرزادی، رشد بیشتر فک در یک سمت صورت است که دلیل آن مشخص نیست. به انحراف فکی که در این حالت رخ می‌دهد Hemimandibular Hypertrophy گفته می‌شود.
درمان انحراف فک
اگر این انحراف در دوران کودکی به موقع تشخیص داده شود، می‌توان بدون جراحی فک و صورت آن را درمان نمود. اما اگر به موقع تشخیص داده نشود و فرد به سن بزرگسالی برسد؛ برای درمان این ناهنجاری باید جراحی انحراف فک پایین با ارتودنسی ( جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری ) انجام شود.
جهت درمان انحراف فک در سنین پایین از دستگاه هیبرید فانکشنال، تصحیح کراس بایت خلفی است. اگر علت انحراف فک Hemimandibular Hypertrophy تشخیص داده شود باید اجازه داد مفصل فک گیجگاهی به صورت کامل رشد کند و سپس به عنوان اولین اقدام جراحی فک انجام شود. درواقع باید رشد انحراف متوقف شود تا بتوان درمان را آغاز کرد.
پس از رشد کافی انحراف، مراحل درمان شامل ارتودنسی قبل از جراحی، جراحی فک و ارتودنسی بعد از عمل انجام می‌گیرد.
انحراف فک بالا
انحراف فک بالا مانند فک پایین است. یعنی فک پایین در جای خود قرار دارد و به دلایل گفته شده فک بالا دچار انحراف می‌شود.
طرح و روش‌های درمانی آن مانند فک پایین است.
مراحل جراحی انحراف فک
همانند اکثر درمان‌های ارتوگناتیک، در کنار جراحی فک، ارتودنسی نیز باید انجام گیرد. جراحی انحراف فک و درمان نهایی انحراف، برای اثر بخشی مناسب به 18 الی 24 ماه زمان نیاز دارد. مراحل درمان به 4 قسمت زیر تقسیم می شود:
طرح درمان
قطعا مهمترین موضوع طرح‌ریزی بهترین روش درمان برای بیمار دچار انحراف فک است. معمولا جراح فک با ارتودنتیست تمامی نکات را باید در نظر بگیرند. از دلیل ایجاد انحراف فکی، شدت بیماری، وضعیت روحی بیمار باید آگاهی کامل داشته باشند و براساس آن طرح درمان را بریزند. باید در این مراحل کلی رکوردهای تشخیصی لازم تهیه و بررسی شوند.
ارتودنسی قبل از جراحی فک
برای ایجاد یک شرایط مناسب دندانی برای انجام جراحی فک، باید ابتدا ارتودنسی انجام شود. در واقع قوس دندان ها، نحوه قرار گیری آنها و تناسبشان در فک بالا و پایین قبل از انجام جراحی فک، باید تا جای امکان تصحیح شود. به این ترتیب در حین جراحی، مشکلات فکی خود را نشان داده و جراح به خواسته خود جهت اصلاح کامل اختلالات می‌پردازد.
ارتودنسی قبل از جراحی معمولا بین 12 تا 18 ماه زمان می‌برد. این کاملا بسته به شرایط فکی و دندانی و شدت مشکل بیمار است.
انواع جراحی فک
تأثیر منفی ناهنجاری های فکی تنها در زمینه زیبایی نیست. بلکه بیمار دچار مشکلاتی از جمله: مشکلات عملکردی، گوارشی، تنفسی، روانی و غیره نیز خواهد شد.
کمترین انحراف در فک منجر به بیماری های گوارشی حاد خواهد شد. وقتی دندان های شما به هر دلیلی روی هم قرار نگیرند، جویدن غذا به درستی انجام نمی‌شود. نتیجتا غذایی که می‌خورید برای هضم، نیاز به اسید و ترکیبات بیشتری دارد. در مواردی نیز انحراف فک باعث مسدود شدن راه های هوایی می‌شود. این باعث بروز مشکلات تنفسی می‌شود.
عمل جراحی فک یا ارتوگناتیک توسط یک جراح فک مجرب جهت اصلاح روابط فکی باید مورد استفاده قرار گیرد. جراحی فک از اهمیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل باید بیمار در انتخاب جراح متخصص بسیار دقت نماید. زیرا تمامی مشکلاتی که ذکر شد به کمک جراحی توسط جراح فک مناسب، به طور کامل قابل رفع شدن است.
برای دریافت مشاوره جهت انجام جراحی زاویه سازی صورت و عمل بوکال فت می توانید به کلینیک دکتر مانی آرش راد مراجعه کنید.
ارتودنسی بعد از جراحی
حدودا 4 تا 6 هفته بعد از جراحی فک، بیمار باید درمان ارتودنسی بعد از جراحی فک را آغاز نماید. این دوره کوتاه از ارتودنسی، برای اصلاح بدشکلی های جزئی و تثبیت عمل جراحی است. در تمام طول دوره درمان بعد از جراحی، جراح مرتبا بیمار را طبق قرارهای مشخص ویزیت می‌کند تا همه مراحل به درستی انجام گیرند.
ارتودنسی بعد از جراحی حدود 6 ماه طول می کشد. جراح تمامی این مراحل قبل و بعد از جراحی، در کنار شما خواهد شود.
اقدامات قبل از جراحی انحراف فک
لازم به ذکر است که توصیه هایی که در این بخش می‌شود، پس از مراجعه به جراح فک، به بیمار گوشزد می گردد:
- انتخاب جراح مناسب و مراجعه به ایشان جهت بررسی‌های لازم. نتیجه این جراحی بسیار به جراحی که انتخاب می‌کنید بستگی دارد
- قبل از جراحی بیمار باید از مصرف برخی از داروها هم چون آسپرین ، وارفارین و غیره که سبب بروز اختلال در انعقاد خون می شوند ، اجتناب کنند.
- بهتر است بیمار از مصرف سیگار ، قلیان و الکل خودداری کنند ؛ چرا که مصرف این موارد قبل از جراحی فک ، سبب ایجاد مشکل در حین عمل فک می شود.
- انجام تمامی رکوردهای تشخیصی که جراح فک ، برای بیماران تجویز می کند، ضروری می باشد. بنابراین بیماران نباید در این باره سهل انگاری کنند.
- مصرف به موقع و مرتب داروهایی که جراح فک برای بیماران تجویز می کند.
- زمانی که به منظور انجام جراحی فک به بیمارستان مراجعه می کنید ، باید تمامی مدارک پزشکی خود را به همراه داشته باشید.
- بیماران هنگامی که در جلسه مشاوره با جراح فک شرکت می کنند ، باید ایشان را از تمامی سوابق پزشکی و حساسیت های دارویی خود آگاه کنند.
- بیماران باید قبل از مراجعه به بیمارستان جهت انجام جراحی فک ، بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کرده و از مسواک و دهان شویه استفاده کنند.
مراقبت های بعد از جراحی به شرح ذیل می باشد:
- کبودی و تورم حاصل از انجام جراحی زیبایی فکامری طبیعی محسوب می شود و پس از گذشت حدود 3 الی 4 هفته برطرف می شود.
- استفاده از کمپرس یخ جهت رفع تورم و کبودی.
- پس از انجام جراحی زیبایی فک ، جراح داروهایی را برای تان تجویز می نماید آن ها را به طور مرتب استفاده کنید.
- هنگام استراحت و دراز کشیدن دو بالشت زیر سر خود قرار دهید.
- تا سه هفته پس از جراحی فک از دخانیات و الکل استفاده نکنید.
- تا چند روز از مسواک زدن دندان ها در ناحیه تحت جراحی پرهیز کنید و با استفاده از یک دستمال نرم و مرطوب دندان های خود را تمیز کنید.
- با آب نمک دهان خود را بشویید.
- جلسات معاینه را به طور مرتب بروید تا روند بهبودی بررسی شود.
- سعی کنید در هفته اول پس از جراحی زیبایی فک از مایعات و غذاهای نرم که نیاز به جویدن زیاد ندارد میل کنید.
آیا جراحی انحراف فک عوارض دارد؟
باید بگوییم که انجام جراحی فک در صورتی که توسط یک متخصص ارتودنسی و جراح فک مجرب انجام شود عارضه ای در پی نخواهد داشت. اما مقاله مربوط به برخی عوارض جراحی فک را می توانید مطالعه نمایید.
اما به این نکته توجه داشته باشید که برای به دست آوردن نتیجه ایده آل و مطلوب حتما مراقبت ها و نکاتی را که جراح توصیه می کند به طور دقیق رعایت کنید.
