ناهنجاری های شدید فک مشکلی است که با عدم قرارگیری مناسب دندان ها روی یکدیگر مشخص می‌شود. یا وقتیکه لب‌ها حتی به هنگام بسته بودن دهان نیز روی هم قرار نگیرند. به دنبال این ناهنجاری های شدید، مشکلات جراحی فک پایین عقب رفته وجود دارد. در گفتار و غذا خوردن فرد اشکال ایجاد شده و به پوسیدگی دندان و مینای دندان می‌انجامد. این ناهنجاری های فکی باعث درد در فک، سردرد و درد صورت می‌شوند. یکی از انواع ناهنجاری‌های فک، عقب بودن فک بالا است. از جمله عوارض آن میتوان به نامتقارن شدن صورت اشاره کرد که زیبایی فرد را کاهش می دهد که بایستی با جراحی جلو آوردن فک بالا آن را اصلاح کرد. پس از مراجعه به جراح فک، بهترین روش درمانی براساس سن و شدت ناهنجاری برای بیماری در نظر گرفته می شود.
آنچه در این مقاله میخوانید
عوارض عقب بودن فک بالا
بعضی از عوارض فکی و دندان و دهان عبارت‌اند از:
- نامتقارن و نا منظم بودن دندان‌ها و فاصله بین دندان
- خوش ریخت نبودن چهره
- اختلال در هنگام جویدن و گاز زدن غذا
- بیمار در مواردی دچار مشکلات گفتاری می شود.
- تنفس از راه دهان
انواع جراحی فک
وقتی به جراح فک برای اصلاح فک مراجعه می شود به این معنی است که ارتودنسی به تنهایی قادر به برطرف ساختن مشکل نیست. البته در صورتی که مشکل با ارتودنسی رفع شود جراح قطعا آن را تجویز می کند. در صورت شدید بودن ناهنجاری، اگر ارتودنسی انجام شود با وجود مرتب شدن دندان‌ها، باز هم روی هم قرار نمی‌گیرند و دهان بسته نمی‌شوند. به این ترتیب جراح فک باید جراحی جلو آوردن فک بالا را انجام دهد و به کمک ارتودنتیست بقیه کارها انجام گیرد.
جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری (ارتو به معنای صاف کردن و گناتیک به معنای فک) جهت اصلاح فک پایین و فک بالا به کار می روند؛ تا اختلال (مال‌اکلوژن یا روی هم قرار نگرفتن فک‌ها) یا نامتقارنی صورت یا هر دو اصلاح شود. جراحی اصلاح فک، مشکلات استخوان‌های فکین و صورت را برطرف می کند.
مراحل جراحی فک
با همکاری متخصص و جراح فک (ارتوسرجر) زبردست و ارتودنتیست مراحل زیر انجام می گیرد:
تهیه‌ی آزمایش ها و رکوردهای لازم و ارائه طرح درمان: رکوردهای مدل‌های دندانی، رادیوگرافی‌های فکین و OPG دندان‌ها تهیه شده می شود. بر اساس آن‌ها طرح درمان به وسیله جراحی فک ارائه می شود.
- مرتب سازی دندان ها قبل از جراحی: قبل از جراحی یک ارتودنسی کامل برای مرتب کردن دندان‌های دو فک خواهد بود. ارتودنسی قبل از جراحی 9 تا 15 ماه وقت می برد.
- جراحی جلو آوردن فک بالا: پس از مرتب سازی دندان ها، باید جراحی فک انجام گیرد. این جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی خواهد بود.
- مرتب سازی دندان ها بعد از جراحی: پس از گذشت یک تا دو ماه از جراحی فک، ارتودنسی بعد از جراحی به منظور تنظیم نهایی موقعیت دندان‌ها صورت می‌پذیرد. ارتودنسی بعد از جراحی حدود ۶ تا ۹ ماه زمان می‌برد.
جراحی جلو آوردن فک بالا
در حالتی که فک بالا کوتاه است، احتمالا دندان‌ها دیده نمی شوند و منظم روی هم قرار نمی گیرند. این نقص را چه مادرزادی باشد، چه ناشی از حادثه، میتوان در ابتدا با عمل جراحی جلو آوردن فک بالا درمان نمود. درواقع ارتودنسی به تنهایی پاسخگو نیست و در موارد حاد نیاز به عمل جراحی فک است. جراحی جلو آوردن فک بالا در موارد بایت باز، کِراس بایت و عقب بودن بیش از حد فک بالا صورت می‌گیرد.
در جراحی فک بالایی، بخشی از استخوان فک بالا که دندان‌ها روی آن قرار دارند، از قسمت عقبی استخوان بریده شده و به طرف بالا، پایین، جلو یا عقب جابه‌جا می‌شود. طی جراحی، جراح فک، استخوان را به سمت جلو جابه‌جا می‌کند. در صورت لزوم ممکن است قطعه استخوانی از استخوان فک برداشته یا به آن اضافه شود و یا شکل کلی استخوان تغییر کند. در نهایت استخوان فک در وضعیت متناسب خود با استفاده از پیچ و پلاک‌های مخصوص، ثابت می‌گردد.
همچنین ممکن است یک وسیله هدایت کننده هم روی فک بیمار قرار داده شود تا به حفظ استخوان‌های فک کمک کند. برش های لازم برای انجام این جراحی معمولا در داخل دهان ایجاد می‌شود. البته در برخی موارد ممکن است لازم باشد که بریدگی‌های کوچکی هم در خارج از دهان ایجاد گردد. این برش ها به قدری کوچک هستند که حتی جای آن ها روی صورت بیمار نمی ماند. مراحل جراحی را در عکس های زیر به صورت مختصر می توانید مشاهده نمایید.
جراحی فک برای افرادی مناسب است که به دلایل ارثی نظیر تکامل کم یا زیاد فکین و استخوان‌های صورت دچار ناهنجاری‌های اسکلتی هستند. حتی آسیب‌ها و نقایص جنینی هم بر موقعیت فکین بی تاثیر نیست. برای دریافت مشاوره جهت انجام جراحی زاویه سازی فک و صورت و عمل بوکال فت می توانید به کلینیک دکتر مانی آرش راد مراجعه کنید.
بیماران ۱۸ تا ۴۵ ساله بهترین گزینه برای جراحی ارتوگناتیک هستند. به ندرت برای کودکان زیر ۱۸ سال جراحی ارتوگناتیک تجویز می شود. معمولا اصلاح فک آن‌ها محدود به ارتودنسی است. مگر آنکه به دلیل شدت ناهنجاری اسکلتی موثر نباشد. در سن بالا در صورت سلامت عمومی شخص، انجام جراحی فک بلامانع است.
مزایای جراحی فک بالا
نتایج جراحی فک می‌تواند اثرات فوق العاده مثبتی بر زندگی بیمار بگذارد. جراحی اصلاح فکی، به دلیل تاثیر در زیبایی فرد، از نظر اجتماعی برای او بسیار سودمند است. برخی بیماران نیز پس از جراحی با بهتر شدن نحوه گفتار و حتی تنفس (باز شدن راه هوایی) روبرو خواهند شد.
مراقبت های پس از جراحی اصلاح فک
در مورد مراقبت های پس از جراحی به تفصیل در مقاله های جراحی فک یا ارتوسرجری و رژیم غذایی پس از جراحی فک صحبت کرده ایم. توصیه می کنیم اگر دچار نگرانی عوارض بعد از جراحی هستید حتما مطالعه نمایید.
