داشتن رژیم غذایی پس از جراحی فک ( ارتوسرجری )، که مناسب با شرایط ویژه پس از جراحی باشد، بسیار مهم است، پس از جراحی فک ، مدتی طول خواهد کشید تا بتوانید دوباره مثل گذشته بخورید و بیاشامید؛ تا استخوان ها التیام یابند.
در ابتدا از یک سرنگ، قاشق یا نی بسیار کوچک برای خوردن و نوشیدن استفاده می شود. این موضوع بیشتر به دلیل وجود تورم در صورت است. بعد از جراحی شما باید مایعات مغذی مانند سوپ، شیر و انواع اسموتی به صورت فراوان میل کنید.
ممکن است فک شما توسط الاستیک نگه داشته شده باشد. بعد از چند روز، آن ها برداشته خواهند شد. در غیر این صورت ممکن است جراح و ارتودنتیست این اجازه را بدهد که هنگام صرف غذا، بتوانید الاستیک را بردارید. شما به مدت چند هفته (بسته به نظر پزشک) پس از ارتوسرجری ، به یک رژیم غذایی نرم نیاز دارید که لازم نباشد زیاد بجوید.
طبق این رژیم غذایی، باید غذاها بصورت مایع، پوره بوده و یا در غذاساز کاملا خرد شده و نرم شوند. این رژیم غذایی نرم باید حاوی نوشیدنی ها و غذاهای انرژی زا باشد. هنگامی که خوردن غذا سخت و دردآور است و بیمار نمی تواند به طور معمول دهان خود را باز کند، بسیار مفید است.
وقتی اشتهای بیمار به حالت قبل برگردد و در عین حال بتواند به صورت عادی غذا بخورد، رژیم غذایی او به حالت قبل باز می گردد. در این حالت لازم نیست که مانند قبل غذاهای نرم و مغذی فقط میل شود، اما بهتر است غذاهایی هم که نیاز به جویدن طولانی مدت دارد صرف نشوند.
کاملا طبیعی است که در این شرایط بیمار کمی کاهش وزن خواهد داشت. البته جای نگرانی نیست، کم کم بیمار به حالت قبل بر میگردد. اما اگر این موضوع برایتان آزار دهنده است، می توانید با جراح خود در میان بگذارید.
آنچه در این مقاله میخوانید
رژیم غذایی مایع
در اولین روزهای پس از جراحی، بیمار به سختی می تواند بجود و یا غذا را در دهان بچرخاند. در این دوره کوتاه، خوردن مایعات که نیاز به جویدن ندارند، توصیه می شود.
آب رسانی
نوشیدن مایعات فراوان – حدود 8 لیوان در روز، بسیار اهمیت دارد.
مسلما نوشیدن مقدار زیادی مایعات در یک زمان کار سختی است.
به همین دلیل توصیه می شود که مایعات مورد نیاز روزانه را به وعده های مکرر با مقدار کمتر تقسیم کنید تا راحت تر بنوشید. در این حالت مطمئن خواهید بود که مایعات کافی را مصرف خواهید کرد.
از نوشیدن مایعات داغ باید پرهیز شود، کمی صبر کنید تا خنک شوند.
مواد مغذی
اگر شما رژیم مایعات دارید، نوشیدن مایعات مغذی که مواد مغذی لازم را به بدن شما برساند بسیار اهمیت دارد. سعی کنید هنگام صبحانه، نهار و شام، بین دو تا سه نوشیدنی مغذی یا سوپ نرم میل کنید. یا آن ها را در طول روز تقسیم کنید تا راحت تر بخورید. باید روزانه بین 1800 تا 2500 کالری مصرف کنید. برای دریافت مشاوره جهت انجام جراحی زاویه سازی فک و صورت و عمل بوکال فت می توانید به کلینیک دکتر مانی آرش راد مراجعه کنید.
سعی کنید روزانه نوشیدنی های حاوی ویتامین ث مانند آب پرتقال یا کدو حلوایی بنوشید.
اگر بیش از یک هفته است که در رژیم غذایی مایعات به سر می برید، کم کم نیاز پیدا می کنید که مولتی ویتامین و مواد معدنی مصرف نمایید. آنها را به صورت مایع بخورید و اگر خود مایع نیستند، تا جای امکان در آب حل کنید و سپس میل کنید.
در ادامه مطلب به شما توصیه هایی مبنی بر نوشیدن مواد مغذی در رژیم غذایی پس از جراحی فک خواهیم داشت.
نوشیدنی های مغذی
شیر غنی شده : بهتر است بیمار روزانه یک الی دو پیمانه بنوشد. یک پیمانه حدود 600 کالری دارد.
برای تهیه شیر غنی شده، 4 الی 5 قاشق غذاخوری پودر شیر را به یک پیمانه شیر پرچرب اضافه کنید. سپس از آن جهت تهیه میلک شیک (milkshakes) و در نوشیدنی هایی همچون قهوه، هات چاکلت و مالت استفاده نمایید.
میلک شیک
جهت تهیه میلک شیک:
- انواع میوه مانند موز، با شیر غنی شده که درست کردید را در یک مخلوط کن بریزید تا یک اسموتی تهیه شود.
- یا می توانید از پودر میلک شیک یا شربت با شیر غنی شده استفاده نمایید.
- به مخلوط خود موادی مانند خامه، بستنی، عسل، شکلات یا کره بادام زمینی می توانید اضافه کنید تا انرژی بیشتری داشته باشد.
- می توانید از ماست شیرین نیز در میلک شیک خود استفاده نمایید.
سوپ
می توانید از قالب های آماده سوپ خامه یا سوپ هایی که از شیر تهیه شده اند استفاده کنید. یا از سوپ های نرم و غلیظی که می توان در شیر حل کرد. همچنین می توان سوپ های خانگی که با گوشت نیز پخته شده را با غذاساز کاملا نرم کرد. این سوپ علاوه بر داشتن مزه خوب، بسیار مقوی هم هست.
آب میوه ها و نوشیدنی های بدون الکل
بیمار باید تا جای ممکن نوشیدنی های فاقد الکل و شکر میل کند. مصرف حداقل یک لیوان آب میوه طبیعی در روز توصیه می شود.
ماست و دوغ
استفاده روزانه ماست و دوغ پر چرب و یا حل شده در شیر توصیه می شود.
نوشیدنی های مکمل
نوشیدنی های مکمل غذایی مناسب را از اکثر داروخانه ها می توان تهیه کرد. این مکمل ها با پروتئین، ویتامین و مواد معدنی اضافی، غنی شده است.
البته بیمار جهت تهیه بهترین مکمل بهتر است با پزشک خود مشورت کند.
غذاهای پوره ای
اگر در روزها و هفته های اولیه بعد از جراحی فک، خوردن غذا برایتان خیلی دشوار است، از پوره ها که توسط غذاساز و مخلوط کن نرم می شوند، استفاده نمایید. می توانید از انواع سس، آب گوشت یا سایر مایعات برای کم کردن غلظت آن ها نیز بهره ببرید. می توانید سوپ آماده شده را فریز کنید تا هر موقع نیاز داشتید بلافاصله گرم کرده و بخورید.
از مخلوط کردن چندین غذا با هم و پوره کردن آن ها پرهیز کنید. هر غذا را جداگانه به صورت پوره تهیه کنید تا رنگ و طعم خود را حفظ کنند.
برخی از مواد غذایی به راحتی به پوره تبدیل نمی شوند، می توانید آن ها را حذف کنید:
- مواد غذای رشته ای مانند لوبیا سبز و کرفس. (البته می توانید با آب میوه گیری آب ساقه کرفس را تهیه و میل کنید)
- غذاهای ترد مانند آجیل، نان تست و غیره
- انواع دانه ها مانند نخود فرنگی، لوبیا، ذرت و غیره
- غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد دارند مانند گوشت
توصیه هایی برای غذای اصلی
صبحانه یا غذای سبک
بیسکوییت گندمی با شیر کامل
فرنی یا جوی دوسر که با شیر کامل تهیه شده است.
ماست پرچرب یا خامه به همراه آب میوه مانند موز
مخلوط تخم مرغ و پنیر که رنده شده اند.
غذای اصلی
- سوپ نرم غلیظ، مانند سوپ خامه، سبزیجات، مرغ و سوپ گوجه
- گوشت و ماهی ریز و پخته و پوره شده با آب گوشت یا سس. به همراه جعفری و کاری
- پوره کردن پاستا یا برنج با سس هایی مانند سس گوجه یا سس پنیر
- می توانید این غذاها را به همراه پوره سیب زمینی (با کمی کره و خامه) یا عدس له شده برای بیمار سرو کنید.
دسر
- پودینگ هایی که با شیر، مخلوط و نرم شده اند مانند پودینگ برنج، سمولینا و فرنی
- انواع پوره ها و دسرهای نرم شده میوه با فرنی یا خامه
- ماست شیرین و پنیر خامه ای، شکلات نرم
- دسرهای خامه ای با میوه، کرم کارامل، شیر، بستنی، ژله و غیره
رژیم غذایی نرم
وقتی خوردن برای بیمار راحت تر شد و به راحتی بتواند دهان را باز و بسته نماید، می تواند غذاهای نرم بخورد. غذاهایی که با یک چنگال به راحتی قابل له شدن هستند. یا غذاها را به تکه های خیلی کوچک که خوردن آن ها راحت است تبدیل کرد. اضافه کردن سس و آب گوشت می تواند غذا را نرم تر کرده و بلع آن را راحت تر نماید.
البته همچنان از خوردن دانه های سخت و آجیل خودداری نمایید.
غذای اصلی
صبحانه
- خوردن غلات (cereal) آغشته در شیر. مانند بیسکوییت گندمی، برنج پف کرده یا غلات ذرتی.
- فرنی تهیه شده از شیر کامل
- میوه های خرد شده یا موز له شده با ماست پر چرب
- تخم مرغ آب پز له شده با نان نرم
غذاهای سبک
ساندویچ نرم (از خوردن نان غلات و جبوبات اجتناب کنید) پر شده با مواد نرم مانند: پنیر نرم، پاته، مایونز تخم مرغ، مایونز تن ماهی و حمص
سوپ با خامه یا پنیر رنده شده و نان نرم و کره
یا مواد نرم قسمت اول را داخل یک سیب زمینی پخته قرار دهید و میل کنید.
املت با پنیر رنده شده
پاستا با سس فراوان
غذای اصلی
گوشت آرام پز شده، خورشت گوشت، ماهی بدون استخوان.
پاستا یا ماکارونی پخته شده با گوشت قرمز یا مرغ چرخ کرده یا تکه شده.
کته برنج با گوشت و سبزیجات.
اسنک های مقوی و شیرین
ماست پرچرب و پنیر خامه ای
پودینگ هایی که باشیر تهیه می شوند مانند: فرنی، پودینگ برنج، ژله شیر، کرم کارامل، ترایفل، چیزکیک، تیرامیسو
میوه های نرم با فرنی، ماست و خامه
کیک های نرم
و همچنین اسنک های مانند:
- نان نرم با حمص
- پنیر نرم
- سوپ با پنیر و شیر
نکات مهم رژیم غذایی پس از جراحی فک
دقت کنید که ممکن است بیمار در رژیم غذایی مایع خود، تحرکات روده ای کمی داشته باشد. برای رفع این موضوع باید مایعات فراوان که حاوی فیبر هستند مانند میوه ها و سبزیجات، میل کند. اگر عدم کارکرد مناسب روده نگران کننده بود، حتما آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
توصیه های دندانی
رعایت بهداشت دهان و دندان به اندازه رژیم غذایی پس از انجام جراحی فک، برای جلوگیری از بروز عوارض احتمالی، بسیار مهم است.
بیمار بایستی:
بعد از هربار صرف غذا یا نوشیدنی، دهان خود را با آب گرم به آرامی بشوید. از شستشوی زیاد خودداری شود.
بعد از غذا و قبل از خواب با یک مسواک نرم، به آرامی مسواک بزند.
از یک روز پس از جراحی، از خمیردندان های حاوی فلوراید استفاده نماید.
از یک مسواک بسیار نرم استفاده نماید و قبل از هربار استفاده آن را با آب گرم نرم تر نماید.
پس از جراحی فک، از دستورات و توصیه های داده شده توسط جراح، با دقت پیروی کنید.
توصیه های غذایی این مقاله برای جراحی عقب بردن فک پایین ، علاوه بر تجربه بر اساس تحقیقات دانشگاه بریستول ( uhbristol.nhs.uk ) نیز می باشد.
اگر سوالی در این زمینه دارید لطفا سوال خود را در کامنت بپرسید، در اسرع وقت به سوال شما توسط دکتر آرش‌راد پاسخ داده می‌شود.
سلام من فک پایینم شکسته و جراحی شده و بالا و پایین بهم با سیم و کش دوختن با سرنگ غذا میخورم 8 روز گذاشت چه زمانی کشو از دهنم در میارن و سیمارو که عین سیم خاردار هست